Planując budowę domu, zwracamy uwagę na metraż, lokalizację czy układ pomieszczeń i funkcji. Zbyt rzadko myśli się jednak o tym, na którą stronę wychodzą okna. Tymczasem ma to ogromne znaczenie! Co warto wiedzieć o usytuowaniu domu na działce?
Jeśli jesteś na etapie podejmowania decyzji o wyborze działki i projektu domu, to czas, aby dobrze przemyśleć nie tylko wygląd Twojego nowego domu, lecz także to, jak będzie on umiejscowiony na działce.
Od tej drugiej kwestii zależy, czy Twój salon będzie jasny, a sypialnia – dobra do odpoczynku. Właściwe ustawienie domu względem stron świata i dopasowanie układu do warunków oznacza też lepsze parametry w zakresie energooszczędności, co przekłąda się na niższe rachunki.
Zobacz również inny nasz artykuł: 5 najważniejszych zasad budowy domu energooszczędnego.
Jak ustawić dom na działce? Regulują to przepisy
Podstawowy dokument, do którego należy zajrzeć, to aktualne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z jego zapisami Twój dom może stać w miejscu, w którym nie ma zagrożeń czy też uciążliwości dla mieszkańców. Oprócz tego musisz spełnić takie wymagania jak minimalna odległość 4 metrów od granicy działki (czyli ogrodzenia sąsiada), gdy masz na tę granicę zwrócone okna lub drzwi. Gdy w ścianie brak okien, dom może stać w odległości 3 metrów od granicy, w wyjątkowych wypadkach przy bardzo małej działce – 1,5 metra.
Duże znaczenie ma również ustawienie domu względem drogi. Najlepsza opcja to taka, w której dom stoi od strony południowej, sypialnie i inne pomieszczenia prywatne znajdują się od strony ogrodu, a pomieszczenia techniczne i rzadziej używane – od północy.
W praktyce jednak, zwłaszcza na małych miejskich działkach, bywa różnie. Działki zdarzają się trudne, wąskie, nieustawne, z dużymi spadkami terenu. Wtedy ogromne znaczenie ma profesjonalny projekt domu, który uwzględni wszystkie te wyzwania.
Na którą stronę powinny wychodzić okna domu?
Ustawienie domu na działce nie jest tylko kwestią estetyczną. Mocno wpływa ono na późniejsze zapotrzebowanie domu na energię cieplną. Najzimniejsza jest strona północna. Od północy powinno się więc umieszczać takie pomieszczenia jak wejście do budynku, garaż czy pomieszczenia techniczne.
Na stronie północnej nie powinny się też znajdować duże przeszklenia – wnętrza będą wtedy zdecydowanie za zimne i za ciemne. Okna i drzwi tarasowe umieść więc od południa czy południowego zachodu. Dzięki temu, że przez większą część dnia będą wystawione na słońce, lepiej dogrzeją pomieszczenia.
Wyzwaniem w przypadku dużych przeszkleń (zwłaszcza od strony południowej) okazuje się jednak to, że latem ekspozycja na słońce może być zbyt duża. Rozwiązaniem jest odpowiednie zacienienie okien – np. przy pomocy zewnętrznych markiz i rolet lub rolet wewnętrznych.
Świetnym sposobem na ograniczenie nasłonecznienia od południowej strony może być też posadzenie drzew liściastych. Latem będą one zatrzymywać promienie słoneczne. Zimą, pozbawione liści, pozwolą wprowadzić do wnętrza dużo światła, które dogrzeje budynek.
Zobacz również: Wielkoformatowe okna – trend, który rządzi architekturą. Co warto wiedzieć o dużych oknach?
Okna od południowej strony – do jakich pomieszczeń?
Okna skierowane na południe są mocno nasłonecznione, choć nie tak mocno jak okna z zachodnią ekspozycją. Duża ilość światła dziennego zdarza się tu przede wszystkim wczesnym popołudniem.
Południowe okna najlepiej sprawdzają się jednak zimą – w pomieszczeniach od południowej strony temperatura bywa nawet o kilka stopni wyższa! Właśnie dlatego jednym z warunków budowy domu pasywnego jest umieszczenie dużych przeszkleń właśnie od południowej strony.
Jakie pomieszczenia warto zaplanować od południowej strony? Salon z wyjściem na taras, ewentualnie sypialnię – pod warunkiem że wyposażysz okna w przesłony przydatne latem w czasie upałów.
Okna od zachodniej strony – co warto o nich wiedzieć?
Wiele osób marzy, aby z okien salonu podziwiać piękne zachody słońca. W rzeczywistości jednak usytuowanie domu od strony zachodu przynosi trochę niedogodności. Pomieszczenia będą najbardziej nasłonecznione, i to ostrym popołudniowym światłem. Mogą się więc mocno nagrzewać, co dokucza zwłaszcza latem.
W pokojach od strony zachodniej konieczne są więc solidne (najlepiej zewnętrzne) przesłony okienne.
Idealna ekspozycja dla okien salonowych to południowy zachód. Pokój będzie wtedy nasłoneczniony przez większość dnia i jasny niezależnie od panującej pogody, także zimą.
Okna od wschodu – do jakich pomieszczeń się nadają?
W pokojach wychodzących na wschód dużo słońca bywa jedynie przed południem. Po południu i wieczorem pomieszczenia te są zdecydowanie ciemniejsze i chłodniejsze.
Ma to swoje zalety i wady. Od wchodu dobrze lokować kuchnię, w której zwykle i tak jest cieplej niż w innych wnętrzach (z powodu korzystania z urządzeń AGD takich jak piekarnik czy płyta).
Sypialnie z oknami na wschód docenią również wszyscy, którzy muszą wcześnie wstawać – światło wpadające z rana pomaga się obudzić i nabrać energii. Od wschodu warto też zaplanować pokoje, w których się pracuje, np. domowe biuro.
Okna od północy – co zaplanować przy północnej ekspozycji?
Pomieszczenia z oknami od północy są najciemniejsze i najzimniejsze. Mogą być więc niedostatecznie ogrzane zimą. Wzrasta w nich ryzyko pojawienia się pleśni i wilgoci.
Co można urządzić w pokoju od północnej strony? Garaż, przedpokój, wejście do budynku, pomieszczenia techniczne, ewentualnie domowe biuro, jeśli potrzebujesz cichego, spokojnego miejsca, w którym łatwo się skoncentrować. Od północy można także lokować łazienkę i sypialnię, jeśli lubisz się rano wyspać.
